INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Ludwik Brunon Świderski  

 
 
1913-08-14 - 1941-12-01
Biogram został opublikowany w LI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2016-2017.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Świderski Ludwik Brunon (1913—1941), historyk literatury polskiej, edytor.

Ur. 14 VIII w Grodnie, był synem Ludwika Faustyna, księgowego, urzędnika PCK w Grodnie i Warszawie, oraz Natalii z Górskich. Miał siostrę Irenę (1912 — 1940 lub 1941), zamężną za Marianem Cholewo, oraz braci: Jerzego (1919—1939), rozstrzelanego przez Niemców z 26 na 27 XII w Wawrze, i Zdzisława (ur. 1926), inżyniera, docenta Inst. Naukowo-Badawczego Kolejnictwa przy Min. Komunikacji w Warszawie.

Ś. w czerwcu 1931 ukończył ośmioklasowe Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Grodnie. T.r. wstąpił na Wydz. Humanistyczny Uniw. Warsz., gdzie studiował polonistykę, slawistykę i filologię klasyczną; działał w naukowych kołach polonistycznym i slawistycznym. Na podstawie rozprawy napisanej pod kierunkiem Józefa Ujejskiego uzyskał w czerwcu 1935 dyplom magistra filologii polskiej. Zatrudniony t.r. na stanowisku młodszego, od r. 1936 starszego asystenta przy Katedrze Historii Literatury Polskiej Uniw. Warsz., rozpoczął w r. 1937 kwerendę do rozprawy doktorskiej poświęconej twórczości Elizy Orzeszkowej. Włączył się w pracę Tow. im. Elizy Orzeszkowej w Warszawie i Grodnie. Z Aurelim Drogoszewskim redagował „Pisma” Orzeszkowej (W. 1937—9 I—XXIV); wydanie nie zostało ukończone. Ś. opatrzył je cennymi notami bibliograficznymi z informacjami o autografach, pierwodrukach i wznowieniach. Opracował z dużą pieczołowitością i wydał pod kierunkiem Ujejskiego „Listy” pisarki („Dwugłosy”, W. 1937 I, „Do literatów i ludzi pióra”, W.—Grodno 1938 II; przygotował samodzielnie cz. 2 do t. 2). Na podstawie tej edycji publikował dużej wartości źródłowej przyczynki biograficzne poświęcone Orzeszkowej w: „Prosto z mostu” (R. 2: 1936 nr 7, 10), „Czasie” (R. 88: 1936 nr 81), „Kurierze Literacko-Naukowym” (R. 13: 1936 nr 20) oraz „Pionie” (R. 4: 1936 nr 38). Napisał też artykuł O nagrodę Nobla dla Orzeszkowej („Gaz. Pol.” R. 8: 1936 nr 90), a z okazji pięćdziesięciolecia pierwszego wydania „Nad Niemnem” — szkic Złote gody. Nad Niemnem („Kur. Liter.-Nauk.” R. 14: 1937 nr 12). W specjalnym, poświęconym pisarce numerze „Tygodnika Ilustrowanego” ogłosił artykuł O genezie Nad Niemnem (R. 58: 1937 nr 13). Przyczynek filologiczny Ś-ego Jak spreparowano Meira Ezofowicza („Prosto z mostu” R. 3: 1937 nr 19), poddający drobiazgowej krytyce edycję Salomona Lewentala z r. 1879, został wysoko oceniony przez badaczy. W l. 1936—8 współpracował Ś. z grodzieńskim tygodnikiem „Nowe Życie” oraz druskiennicką „Ondyną”. Opublikował broszurę Orzeszkowa w Druskiennikach (Druskienniki 1939). Dla młodzieży gimnazjalnej wygłosił 18 V 1939 w Grodnie, w rocznicę śmierci pisarki, odczyt Orzeszkowa żywa.

Wybuch drugiej wojny światowej w r. 1939 zastał Ś-ego z żoną w Warszawie. Zwolniony ze służby wojskowej ze względu na słaby wzrok, nie uczestniczył w kampanii wrześniowej. W okresie okupacji niemieckiej brał udział w tajnym nauczaniu, a jego mieszkanie przy ul. Złotej było miejscem nasłuchu radiowego oraz przechowywania tajnej prasy i ponad 1 tys. rękopisów Orzeszkowej z Towarzystwa jej imienia. Organizował zebrania naukowo-literackie; na jednym z nich, 11 V 1941, czytał swoje Studium o humorze. Aresztowany wraz z kuzynem Witoldem Laskowskim 1 VI t.r. przez Niemców, był więziony na Pawiaku (Oddz. VII). Dn. 4 IX został wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie zmarł 1 XII 1941.

Z zawartego w czerwcu 1939 małżeństwa z Heleną Osuch Ś. nie pozostawił potomstwa.

Dokonane przez Ś-ego edycje „Pism” i „Listów” Orzeszkowej stały się podstawą powojennych wydań zbiorowych dzieł pisarki; noty bibliograficzne zostały w całości włączone do tomów: pierwszego i drugiego oraz 8—29 „Pism zebranych” Orzeszkowej (W. 1947—53 I—LII) pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego.

Nazwisko Ś-ego znajduje się na tablicy ofiar drugiej wojny światowej, nauczycieli i pracowników Uniw. Warsz., odsłoniętej w r. 1947 na budynku Wydz. Historycznego Uniw. Warsz. przy Krakowskim Przedmieściu.

 

Literatura pol. Enc., II; Nowy Korbut, XVII vol. 2; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Słown. badaczy liter. pol., VI; — Domańska R., Pawiak. Więzienie Gestapo. Kronika 1939—1944, W. 1978; Jankowski E. J. [Wstęp do]: Listy zebrane Elizy Orzeszkowej, Wr. 1954 I; Krzyżanowski J., Dzieje literatury polskiej od początków do czasów najnowszych, W. 1970; Libera Z., Uczeni i nauczyciele, W. 1995; Sieczkowski A., Ludwik Brunon Świderski, „Pam. Liter.” R. 36: 1946 z. 3—4; — „Zesz. Łużyckie” (W.) 1992 z. 4; — AP Muz. Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu: Kartoteka; — Mater. Red. PSB: Biogram autorstwa Andrzeja Sieczkowskiego oraz informacje Zdzisława Świderskiego z W.

 

Red.

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Tadeusz Łomnicki

1927-07-18 - 1992-02-22
aktor filmowy
 

Czesław Wołłejko

1916-03-17 - 1987-02-07
aktor teatralny
 

Bolesław Twardowski

1864-02-18 - 1944-11-22
arcybiskup lwowski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Marian Spychalski

1906-12-06 - 1980-06-07
działacz komunistyczny
 

Władysław Radwan

1884-06-27 - 1963-07-01
pedagog
 

Michał Śmiałowski

1906-12-14 - 1990-11-02
chemik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.